Magister militum

Magister militum, Latince’de “Askerlerin efendisi” anlamına gelir (Çoğulu magistri militum). Konstantin’in tahta geçişinden sonra kullanılmaya başlanan ve Roma İmparatorluğu’nun geç dönemlerine kadar kullanılan en üst düzey askeri yöneticidir. Günümüzdeki “genelkurmay başkanı”na eşdeğer kabul edilebilir. Askeri anlamda üzerinde sadece İmparator yer alırdı. Yunan kaynaklarında, strategos veya stratelates şeklinde adlandırılmıştır.

Magister militum ünvanı, 4. yüzyılda Büyük Konstantin’in, Praetorian muhafızlarının lideri olan Praetorian Prefect‘in askeri görevlerini kaldırması sonrasında oluşturulmuştur. Başlarda magister peditum ve magister equitum isimli iki farklı ünvan oluşturulmuştu. Magister peditum, yaya askerlerin başı iken; daha prestijli olan magister equitum, süvarilerin başı idi. Magister equitum ünvanı, Cumhuriyet zamanlarından beri mevcuttu.

Constantin’den sonraki dönemde, her bölge için Magister peditum ve Magister equitumlar belirlendi. Bazen bu iki ünvan, bir kişide birleşir ve ona magister equitum et peditum veya magister utriusquae militiae ünvanı verilirdi.

4. yüzyılın sonlarında, bölge komutanlarına sadece magister militum denilir olmuştu. Batı İmparatorluğu’nda “başkomutan”lar bazen magister utriusquae militiae ünvanını alırlardı. Bu güçlü ünvanla birlikte, genelde ülkeyi yöneten kişi olurlardı (Stilicho, Ricimer gibi). Doğu’da ise magister militum praesentalis ünvanlı iki üst düzey general bulunurdu.

6. yüzyılda ortaya çıkan krizler sebebiyle, zaman zaman bölgenin sivil yöneticisi ile magister militum birleştirildi. 640’larda Doğu topraklarının Müslümanlarca fethi sonrasında, arta kalan ordular ve komutanları ilk thematayı oluşturdular.

Peter Heater, The Fall of the Roman Empire, shf. 262, 491, Oxford University Press – 2007