Günlük Arşiv: Şubat 27, 2025

Goygoycular

“Goygoycu” sözcüğü günümüzde, “Bilgisiz olarak, gereksiz yere çok konuşan kimse”, “Şakşakçı” anlamlarına geliyor. Kökeni, Muharrem ayında kapı kapı dolaşıp, ilahiler okuyarak dilenen kimselere dayanmaktadır. XIX. yüzyıl İstanbul’unda, her yıl Muharrem ayında ilâhîler okuyarak dilenen...

Ünlü resimlerin ardındaki hikayeler

Bir sanat eseri karşısında pek az insan onu ve onu yapanı anlamaya çalışır. Bazı tabloların arkasında hangi sırların olduğunu kimse bilmez, merak ta etmezler. İçlerinden bazılarını örnek olması için derliyoruz. Christina’nın Dünyası, Andrew Wyeth,...

Güneş ülkesi

Tomasso Campanella, İtalyan şair, yazar ve Dominik mezhebine mensup hıristiyan din adamıdır. Hayali bir ülkeyi anlattığı Civitas Solis (Güneş Ülkesi) adlı kitabında Osmanlıyı; “Fikir hürriyetine, vicdan hürriyetine, lisan hürriyetine ilişmeyen Türkler” diye över. Osmanlı...

Devlet-i Âliye mi, Devlet-i Aliyye mi?..

Eskiden devletler kendilerine coğrafi, etnik veya hanedan isimleri verirlerdi. Ama Osmanlı farklıydı. Osmanlı Devletinin resmi adı Devlet-i Âliye değildi, Devlet-i Aliyye idi. Zira ilkinin anlamı “Büyük Devlet”, ikincisini anlamı ise “En Büyük Devlet” demektir....

Çorba nasıl içilirdi?..

Geçmişimizle ilgili olarak bilen de konuşur bilmeyen de… Mesela bir yemek bahsi açıldı mı, eskiden bir kâsedeki çorbaya kaşığımızı daldırarak yediğimizi, ağızları temiz olmayanların salyalarıyla karışan çorbaları herkesin içtiğini, hayali nefretlerimizle tekrar ederiz. Halbuki...

Gavur eziyeti

Gavur; merhametsiz, inatçı kâfir demektir. Gavur eziyeti ise, cezalandırmada ölçüsü olmayanlar için kullanılan bir deyimdir. Batı dünyasına mensup ordular, rakiplerine daima orantısız bir güçle saldırırlar. Daima sivil halkı hedef alırlar. ABD’nin günümüzdeki saldırıları, geçmişteki...

Kırk yıllık Kâni, olur mu yani?..

Hekimoğlu Ali Paşa, 1168 (1755) yılında üçüncü defa sadârete getirildiği zaman, Trabzon’dan İstanbul’a gelirken yolu Tokat’tan geçer. Burada kendisini Ebubekir Kânî Efendi adında bir gençle tanıştırırlar. Fakir bir ailenin çocuğudur. Arapça ve Farsça’yı anadili...

İngilizin aradığı

Kemal Tahir’in, Karlos adıyla konuşturduğu Parvus, yani Alexander Helphand, yaptığı kazıları merak eden Osmanlı subaylarına şöyle der; “Siz benim toprak altında geçmişinizi araştırdığımı sanıyorsunuz, oysa ben sizin geleceğinizi araştırıyorum!..” Aşağıda bahsedeceğimiz olay buna örnektir....