3 Kıta, 7 İklim (7 Deniz)
Osmanlının gücünün ulaştığı yerleri anlatmak için kullanılan kalıplaşmış bir cümle vardır; 3 kıta 7 iklim diye… 3 kıta denildiğinde Asya, Avrupa ve Afrika anlaşılmaktadır. Peki 7 iklimle ne anlatılmak istenmiştir?..
Müslüman coğrafyacılar 600’lü yıllardan itibaren İslamiyetin yayıldığı bölgeleri eski Yunan coğrafyacılarının tariflerinden faydalanarak 7 bölgeye ayırmışlardır.
Ünlü coğrafyacı ve gezgin Mes’ûdî, Mürûcü’z Zeheb (Altın Bozkırlar) isimli kitabında bu tasnifi şöyle tarif etmiştir.
BİRİNCİ İKLİM: Horasan, Fâris, Ahvaz, Musul, Cibal’den ibaret olan Babil yurdudur. Burcu, yay ve koçtur. Yıldızı Müşteri (Jüpiter)’dir.
İKİNCİ İKLİM: Sind, Hint ve Sudan’dır. Burcu oğlak, yıldızı Zuhal (Satürn)’dir.
ÜÇÜNCÜ İKLİM: Mekke, Medine, Yemen, Taif, Hicaz ve bunların arasında kalan bölgedir. Burcu akreb, yıldızı Zöhre (Venüs)’dir. Mutlu bölgedir.
DÖRDÜNCÜ İKLİM: İfrikıye, Berber, Endülüs ve bunlar arasında kalan bölgedir. Burcu ikizler, yıldızı Merkür’dür.
BEŞİNCİ İKLİM: Şam, Rum ve el Cezire’dir. Burcu kova, yıldızı Kamer’dir.
ALTINCI İKLİM: Türkistan, Hazar, Deylem ve Sakalibe ve bunların oturdukları yerlerdir. Burcu yengeç, yıldızı Merih’dir.
YEDİNCİ İKLİM: Deybel (Delhi) ve Çin’dir. Burcu terazi, yıldızı Güneş’tir.”
…
Devlet-i Aliyye-i Osmaniye’nin cihan hakimiyetini anlatırken bazen “Yedi Deniz” ifadesi de kullanılır. Osmanlı donanmasının ulaştığı ve üsler kurduğu denizleri ifade eder. Bu denizler doğudan batıya şöyle sıralanır.
1-ÇİN DENİZİ: En doğuda Açe (Endonezya), 2-HİND DENİZİ: En güneyde Madagaskar, 3-BASRA DENİZİ, 4-KIZIL DENİZ, 5-AKDENİZ, 6-KARADENİZ, 7-BAHR-İ MUHİT-İ GARBİ (Atlas Okyanusu): Karayipler, İzlanda, Kanarya adaları
KAYNAKLAR
Mürûcü’z Zeheb, Ali b. Hüseyin Mes’ûdî, I/197-199, London-1841
