Çiçek Aşısını İlk Kim Buldu?

Paylaşın:

III. Ahmet devrinde İstanbul’da 2 yıl geçiren Lady Montagu‘nün Türkiye’den Londra’ya yazmış olduğu mektuplarında çok önemli bir ayrıntı vardır ki, o zaman dünyasında modern tıbbın sadece Türkiye’de uygulandığını göstermektedir. Bu İngiliz hanım, Türkiye’de o zamanlar uygulanan, Avrupa’da hiç bilinmeyen çiçek aşısını kendi oğluna da yaptırmıştır. Mektuplarından birinde arkadaşı Miss Sarah Chiswell‘e şöyle yazmıştır; “Kendi çıkarlarını, insanların faydası uğruna feda edebileceklerine inansam, bunu doktorlarımıza tavsiye etmekten geri kalmazdım.”

18. yüzyıl İngiltere’sini tanıtan eserlerde, insanlardan çoğunun çiçek bozuğu olduğu yazılıdır. Lady, ülkesinin de bu buluştan faydalanmasını istiyordu. Kocasına da; “Oğlan geçen Perşembe aşılandı. Şu dakikada oynuyor, şarkı söylüyor ve akşam yemeği için sabırsızlanıyor…” diye müjde veriyordu.

O yıllarda Osmanlı Devlet, kışa girmeden önce ücretsiz aşı kampanyası yapmaktadır. Montague etrafındaki Türk çocukların aşı olmasını görür. Ancak kendi oğlunun aşılanmasına cesaret edemez. Ancak aşı vurulan çocukalr aradan günler geçmesine rağmen neşe ile oynadıklarını görünce oğluna da aşı yaptırır.

Lady, bu aşının nasıl yapıldığını cerrah dostu Metiland’a öğretilmesini rica eder.

Lady Montague, İngiltere’ye döndükten sonra kızını da kraliyet hekimlerinin huzurunda aşılatınca büyük ilgi görür. Ancak hiç bir hekim aşıyı uygulamaya cesaret edemez.

Metiland, Lady’nin ölümünden 10 yıl sonra 1772 yılında aşı konusunda iki broşür yayınlasa da yine kimse ilgilenmez.

Yıllar sonra İngiltere Kralının torunu çiçek hastalığı yüzünden ölümle karşı karşıya kalır. Anne ve babası, Lady Montagu gibi, bütün ailesini aşılatmak için kraldan izin ister. Kral, ancak 6 idam mahkumu üzerinde bu aşıyı denedikten sonra uygulamaya izin verir.

The Letters and Works of Lady Mary Wortley Montagu, London-1861
Modern History Sourcebook: Lady Mary Wortley Montagu (1689–1762): Smallpox Vaccination in Turkey”, 2010.

Paylaşın:

Sevebilirsin...