3 ülkeden 3 kadın doktor
1885 yılında Asyanın 3 farklı ülkesinden 3 kadın, tıp eğitimi için ABD’ye gider. Bunlar; Hindistan’dan Anandibai Joshee, Japonya’dan Kei Okami ve Osmanlı ülkesinin Şam vilayetinden Sabat Islambouli idi. Pensilvanya Kadın Tıp Okulu’ndan (Woman’s Medical College of Pennsylvania) mezun olurlar. O günün şartlarında Amerikalılar arasında hayli şöhret yaparlar.
Anandibai Gopalrao Joshee
1865 yılına dünyaya geldi. 9 yaşında iken Gopalrao Joshi adında 25 yaşında bir posta memuru ile evlendirildi. İlk çocuğunu kucağına aldığında 14 yaşında idi. Ancak, çocuk hastalandı ve sadece on gün yaşayabildi.
Kendi sağlığı da çok iyi değildi. Halsizlik, baş ağrısı, ara sıra ateş ve bazen nefes darlığı çekiyordu. Bütün bunlar, onun hayatında bir dönüm noktası oldu. Doktor olmak istiyordu. Kocası da kendisine destek verdi. Kalküta’ya taşındılar. Burada Sanskritçe ve İngilizce okuyup konuşmayı öğrendi. O yıllarda Hindistan’da tıp okulu yoktu.
1880’de kocası tanınmış bir Amerikalı misyoner olan Royal Wilder‘a mektup yazarak karısının ABD’de tıp okumak istediğini yazdı. Mektup Princeton’s Missionary Review’de yayınlanınca büyük ilgi gördü. Ancak Hindular arasında hoş karşılanmadı. Buna cevap olarak Serampore Kasabasındaki Serampore Koleji Salonunda Hindu topluluğuna seslendi. Çocuğunun doktorsuzluk yüzünden öldüğünü anlatarak, “Bir çocuğun ölümü, babasından çok annesini perişan eder. Hindistan’da benim gibi çok anne var” diyerek ülkesinin Hindu kadın doktorlara olan ihtiyacını anlattı. Onlara tıp tahsili yapmak istediğini, dönüşünde de kadınlar için bir tıp fakültesi açmak istediğinden bahsetti. Ayrıca dininden ayrılmayacağına ve Hıristiyanlığa dönüşmeyeceğine söz verdi.
Anandi’nin yaptığı bu açıklamalar geniş yankı uyandırdı. Hindistan’ın her yerinden mali katkılar gelmeye başladı. Bir fon oluşturuldu. Hindistan’ın İngiliz Valisi, eğitimi için bir fona 200 rupi katkıda bulundu. ABD’de misyoner bir ailenin desteği alınarak Pennsylvania’daki Kadın Tıp Okulu’nda tahsiline başladığında 19 yaşındaydı. Okul müdürü Rachel Littler Bodley, Anandi’ye üç yıl boyunca aylık 600 ABD Doları burs verdi.
Hava değişiminin etkisi ve farklı beslenme alışkanlığı yüzünden sağlığı kötüleşmeye başladı. Tüberküloz teşhisi kondu. Yine de, 11 Mart 1886’da Aryan Hindular arasında Kadın Hastalıkları (Obstetrics among the Aryan Hindoos) üzerine verdiği bir tezle doktor olarak mezun oldu. Yurt dışında eğitim görüp tıp doktoru olan ilk Hindu kadını olması çok büyük yankı yaptı. O dönemde Hindistan’ın da kraliçesi sayılan Kraliçe Victoria mezuniyet için bir tebrik telgrafı gönderdi.
1886’nın sonunda Hindistan’a döndüğünde milli bir kahraman olarak karşılandı. Prens Kolhapur eyaleti, onu yerel Albert Edward Hastanesi’nde kadın hastalıkları bölümüne sorumlu doktor olarak tayin etti. İki ay sonra sağlık durumu iyice kötüleşti. Modern tıb çare olamayınca, Poona’da yaşayan ve o zamanlar tanınmış Ayurvedik (*) Dr. Mehendele‘ye götürüldü. Mehendele, kendisine ölümün eşiğinde olduğu söylenmesine rağmen “Bu kadın Amerika’ya gittiğinde Brahmanlara yasakladığı yiyecekleri yiyordu ve Brahmanları utandırıyordu” diyerek onu görmeyi reddetti. Bu olay Anandai için yıkım oldur. Bir iki hafta sonra, Şubat 1887’de hayatını kaybetti.
Kei Okami
Aynı dönemde Pensilvanya’da eğitim görmeye gelen ikinci Asyalı, Japon Kei Okami oldu. 1878’de Yokohama Kyoritsu Kız Okulu’ndan mezun olduktan sonra, Sakurai Kız Okulu’nda İngilizce öğretmenliğine başladı. 25 yaşında resim öğretmeni Okami Senkichiro ile evlendi. Çift daha sonra Amerika Birleşik Devletleri’ne gitti. Presbiteryen Kilisesi Kadın Misyonerler Cemiyeti’nin bursuyla Pennsylvania’daki Kadın Tıp Okulu’ndan mezun oldu. Böylece Batılı bir üniversiteden Batı tıbbı diploması alan ilk Japon kadın ünvanını kazandı.
Okulu bitirdikten sonra ülkesine döndü. İlk olarak Jikei Hastanesi‘nde çalıştı. İlerleyen yıllarda küçük bir özel hastane açtı. Japonya’daki misyonerlik çalışmalarına katıldı ve Japonya’nın en büyük hastanelerinden birinde hemşirelere anatomi öğretti.
2 Eylül 1941’de 82 yaşındayken öldü.
Tabat el İslambuli (İstanbuli)
Aynı yıllarda Pensilvanya’da tıp eğitimi gören üçüncü yabancı kadın Tabat el İslambuli (Sabat el İstanbuli) olmuştu. Osmanlı Devleti’nin Şam vilayetinde, 1867 yılında doğdu. Annesi Yahudi babası Kürt idi. Yahudilikte, soy anneden geldiğinden yahudi olarak kayıtlara geçti.
1882 yılında ABD’ne gitti. 1885’te Pennsylvania Kadın Tıp Koleji’nden mezun oldu.
Diplomasını aldıktan sonra İstanbul’da çalışmak istese de muhtemelen 31 Mart vakası ve Balkan harpleri sebebiyle mümkün olmadı. Tekrar Şam’a döndü. I. Dünya Savaşı’nda Osmanlı Devleti yıkılınca 1919’da Kahire’ye taşındı.
1941’de burada öldü. Günümüzde torunları Kanada’da yaşamaktadır.
(*) AYURVEDİK: (Ayurveda) Kökeni Hint altkıtasına dayanan bir alternatif tıp sistemidir. Gerçeklikle metafizik kavramlarını iç içedir.
