Geçmişten gelen mektuplar

Antik çağdan gelen notlara ve mektuplara baktığımızda o dönemin insanları ile günümüz insanlarının karakter olarak aynı olduğunu görürüz. Hırsları, beklentileri vs. hiç değişmemiştir. Taş tabletlerden papirüslere, kağıtlardan elektronik ortamda yazılan her mektup bunu yansıtır. Değişen sadece teknoloji olmuştur.

MEKTUP-1

Roma ordusunda görevli bir askerin ailesine gönderdiği bir mektup

Bu üzücü mektup MS. 3. yüzyılda Macaristan’daki bir lejyonda (Legio-II Adiutrix) görev yapan Aurelius tarafından eski Yunan dilinde kaleme alınmış. Antik Mısır şehirlerinden Tebunis’te keşfedildiği için ailesinin burada yaşadığı tahmin edilebilir. Askerin ekmek ticareti yapan annesi, kız kardeşi ve erkek kardeşine yazdığı mektuplar var. Mektuplarına cevap vermeleri için yalvarmaktadır.

Annesine yazdıkları

“…gece gündüz sağlığınız için dua ediyorum. Ben sürekli sana yazıyorum. Bu (bir evlat olarak) benim görevim. Kalbimde sürekli varsın. Ancak bana cevap yazmıyorsun. Benihiç düşünmüyorsun. Ne durumda olduğunu bilemiyorum. Bu beni endişelendiriyor.

Kız kardeşine yazdıkları

“…Sağlığın hakkında yazmıyorsun. Senin için endişeliyim. Benden sık sık mektup almış olsanız da, bana cevap vermiyorsunuz. Sizin nasıl olduğunuzu nereden bilebilirim.”

Erkek kardeşine yazdıkları

“…Sana altı mektup gönderdim. Benim kardeşim olduğunu biliyorsun. Ordudaki senden hiçbir şey (…) talep etmedim ama seni suçlu görüyorum, çünkü mektuplarıma rağmen, hiçbiriniz (…) cevap vermiyorsunuz. (…) komşuna bak (…) Ben senin kardeşinim.”

MEKTUP-2

Tekliften memnun olmayan bir rahibin mektubu

MÖ. 1300’lü yıllarda Mısır’da Elefantin’de yaşayan ve bal satın almak isteyen Khai adında bir Amon rahibine (muhtemelen) numune ballar gönderilir.

Mektupta şunlar yazılıdır:

“Tanrı için sizin tarafınızdan gönderilen bal bana ulaştı. Küpün ağzını açtığmda balın topaklarla dolu olduğunu götdüm. Aynen geri gönderdim. Eğer bu balı sana başka biri verdiyse ikaz edin. Bunun yerine iyisini gönderip gönderemeyeceğini öğrenin.

MEKTUP-3

2300 yıllık evlilik sözleşmesi

Eski Mısır’da, Ptolemy saltanatının 14. yılında (yaklaşık MÖ 310), Aleksandra’nın oğlu Aleksandra’nın saltanatının 7. yılında Heraklides ve Demetria’nın evlilik sözleşmesidir.

“Heraclides, 1000 gümüş para miktarında kıyafet ve mücevher hediye vermiştir.

Zaman içinde Demetria, kocası Heraclides’i utandıracak bir suçtan hüküm giyerse verilen tüm hediyeleri iade etmekle yükümlüdür. Ancak malların, her ikisinin de kabul ettikler 3 şahitle ispatlanması gerekmektedir.

Heraklides, evlilik süresince Demetria’nın üzerine ikinci bir kadınla evlenemez başka bir kadından gayri meşru çocuk sahibi olamaz.

Böyle bir şey yüzünden boşanma yaşanırsa Demetria malları iade etmediği gibi Heraklides ayrıca 1000 gümüş dram ödemekle yükümlüdür.

Şahitler: Kleon, Gelan; Antikrat, Timnian; Lisias, Timnian; Dionisis, Timnian; Aristomas, Kirenian (?); Aristodik, Koan. “

MEKTUP-4

Kazıklı Voyvoda olarak ta bilinen Vlad Dracula’ya ait bir ödeme mektubu…

Fatih Sultan Mehmet Han’ın elçilerini, esir Osmanlı askerlerini ve Bulgaristan ve Romanya’da ikamet eden müslüman sakinleri feci şekilde şehid eden Vlad, takipten kurtulmak için değişik yerlere sığınır. Macarlar tarafından tayin edilen Sibiu şehri yöneticisi Thomas Altemberger’e hitaben 1475 yılında yazdığı bir ödeme mektubu…”

Transalpen (Alpler ötesi) bölgelerinin valisi Vladislav Dracula’nın mektubudur. Sibiu şehri yöneticisi üstat Thomas Altemberger’i tanıyoruz” diye başlayan mektup Belkachu’da, Aziz Koloman gününde kaleme alınmış. Yaklaşık bir sene sonra Osmanlı kuvvetlerince yakalanıp cezası verilmiş. Mektup 2022 yılında bulunmuş. Mektubu inceleyen bilim insanları, Kazıklı Voyvoda’nın DNA’sına ulaşmak istiyor.

MEKTUP-5

MÖ. 220’li yıllarda ordu mensubu iki kardeşin ailelerine yazdığı mektuplar:

Bu mektuplar Çin tarihindeki en eski aile mektupları olarak kayıtlara geçmiş.

Ahşap işaretler üzerine yazılan mektuplarda şunlar yazılı:

“Şimdi paramız yok, yaz kıyafetleri geldi. Para bize gelirse kendimiz bir kumaş alıp burada kıyafet alacağız.

Annemizin sağlığı nasıl?

İkimiz de hala yaşıyoruz. Birkaç gün önce farklı müfrezelere ayrıldık.

Şimdilik birlikte değiliz. Herkes yaşıyorsa yaz aylarında birbirimizi göreceğiz.

Kızım Wan’er’i çok özledim.”

MEKTUP-6

3.500 yıllık matematik kılavuzu

Hiksos kralı Apopi’nin saltanatının 33. yılında kaleme alınmış.

Eski Mısır’da keşfedilen ve katip Ahmes tarafından papirüs üzerine yazılmış aritmetik ve geometri kitabı. Broşür desek daha doğru olur. Problemlerin nasıl çözüleceği anlatılıyor.

MEKTUP-7

Novgorod’lu çocuktan kalan hatıralar

Novgorod, St. Petersburg’un yaklaşık 100 kilometre güneyinde bulunan bir şehirdir. Kabuğu yumuşak ve kolay çizilebildiği için yerel halk tarafından yüzyıllarca yazı yazmak için de kullanılan huş ormanlarıyla çevrilidir.

Arkeologlar bu bölgede, 1951’den bu yana, üzerinde yazı ve resimler bulunan 1100’den fazla huş ağacı kabuğu parçası buldular.

Bunlardan bazıları 1200-1300 yılları arasında yaşayan Onfim adında bir çocuğa aittir.

Uzmanlar bunun ders amaçlı çizilmiş olabileceğini düşünürken, bazıları da çocuğun kendisini tasvir etti düşüncesindeler.

MEKTUP-8

Leonardo da Vinci iş arıyor.

1480’lerin başında, İtalya’da Milano derebeyi Ludovico Sforza’ya yazılı bir başvuruda bulunur. O günlerde Sforza’nın askeri mühendisler aradığını bilen Leonardo, sahip olduğuna inandığı mühendislik kabiliyetlerini alt alta sıralar.

Onun en büyük sıkıntısı, hayal ettiklerini uygulayacak bir sponsor bulamaması idi. Galata köprüsü için de Osmanlı Hakanı II. Beyazıd Han‘a bir dilekçe göndermişti. Ancak rüştünü ispat edecek bir eseri olmadığından kendisine ilgi gösterilmemişti.

O günlerde diğer derebeyleriyle savaşın eşiğinde olan Ludovico Sforza’yı kendisi için büyük bir şans olarak gördü. Sanatsever biri olarak bilinen Ludovico, Leonardo’yu işe aldı ama nasıl?..
Cevabı mektuptan sonraki paragrafta…

Mektubun içeriği şöyledir:

“Şanı en yüksek olan Efendim

Kendilerini savaş aletlerinin ustaları olarak görenler vardır. Onların neler ürettiklerini veya üretebileceklerini biliyorum. Hepsi birbirine benzeyen eserler ortaya koyuyorlar. Kimseyi itibarsızlaştırma niyetinde değilim, Ekselansları’na kendimi anlatmak, böylece sırlarımı size açmak ve daha sonra onları tamamen kullanımınıza sunmak ve zamanı geldiğinde hepsini etkili bir şekilde faaliyete geçirmek niyetindeyim.

Kısaca listeliyorum:

1. Çok hafif, güçlü ve kolay kurulabilir ve taşınabilir köprüler yapabilirim. Düşman tarafına geçerek baskın yaptıktan sonra kaçmak için kullanılır. Sağlamdır, ateşe dayanıklıdır.

2. Bir arazinin kuşatılması sırasında hendeklerdeki suyun nasıl tahliye edileceğini biliyorum. Bu işlem yapılırken kullanılacak köprü, merdiven ve çalışanların korunabilmesi için gerekli koruyucu kalkanları imal edebilirim.

3. Sarp arazili ve yüksek setlere sahip olması nedeniyle bombardıman yaparak yıkmak mümkün olmadığında bir kaleyi kayanın üzerinde inşa edilmiş olsa dahi tahrip etmenin metotlarını biliyorum.

4. Çok kullanışlı ve kolay taşınabilir, sağanak dolu misali küçük taşlar atan toplar yapmak için planlarım var.

5. Hendeklerin veya nehirlerin altından geçmek için hiç gürültüsüz bir şekilde tüneller inşa edip, karşı tarafta istenilen bir noktaya ulaşma yöntemlerim var.

6. Düşman saflarını top ateşiyle delip geçecek, güvenli ve saldırıya dayanıklı kapalı araçlar imal edebilirim. Piyadeler bunların arkasından zarar görmeden ilerleyebilirler.

7. İhtiyaç duyulması halinde, alışılmışın dışında, çok güzel, kullanışlı top, havan ve hafif mühimmat yapabilirim.

8. Top kullanmanın mümkün olmadığı durumlarda mancınık, mancınık, katapult, sapan ve fevkalade etkin taarruz ve savunma makinelei yapabilirim.

9. Eğer denizde savaşmak gerekiyorsa hem saldırı hem de savunma için çok uygun makineler ve en ağır topların ateşine, baruta ve dumana mukavemet edebilecek gemiler inşa etmek için planlarım var.

10. Barış zamanında resmi ve özel binaların inşası ile suyun bir yerden başka bir yere iletilmesi konularında diğer mimarlar kadar sizi tatmin edebileceğime inanıyorum.

11. Ayrıca mermer, bronz ve kilden heykeller de yapabiliyorum. Aynı şekilde başkalarınkinden daha başarılı resimler de çizebilirim.

12. Dahası, babanız Lord Hazretleri’nin aziz hatırasını ve Sforza malikânesinin şan ve şerefini ebediyen yaşatacak bronz at imal edebilirim.

Eğer yukarıda bahsedilen şeylerden herhangi biri herhangi biri için imkansız veya uygulanamaz görünüyorsa, bunları şahsi arazinizde veya Ekselansları’nı memnun edecek herhangi bir yerde göstermeye, test etmeye hazırım.

Kendimi mümkün olan tüm alçakgönüllülükle hizmetinize sunmak istiyorum.”

Leonardo’nun arzuhali buraya kadar.

Bunca tekliften sonra Ludovico Sforza, Leonardo’yu sadece kurak olan toprakları sulamak için bir dizi su yolu inşa etmek üzere işe alır.

MEKTUP-9

Kimliği mechul dul bir kadından ölen kocasına mektup

Bu mektup, Kore’de, Andon-Si’de keşfedilen tarihi bir mezarda, mumyanın göğsünde bulunmuştur. Mektuba yazan kişi, hamile iken dul kalmış karısıdır.

Mektupta şunlar yazılıdır.

“1 Haziran 1586.

Her zaman bana, ‘Sevgilim, saçlarımız ağarana kadar birlikte yaşayacağız ve birlikte öleceğiz’ derdin. Bensiz nasıl gidebilirsin?.. Beni ve küçük oğlumuzu nasıl bırakırsın?..

Bana her zaman ‘Sevgilim, diğer insanlar bizim gibi birbirlerini sevemez’ derdin. Tüm yaşadıklarımızı nasıl geride bırakıp, benden daha önce gidebilirsin?..

Seni unutamıyorum. Seni görmek istiyorum. Bu yanlız kalp ve bir çocukla nasıl yaşayabilirim?.. Lütfen beni yanına al.

Yazdığım bu satırları oku.. Rüyalarımda bana görün ve benimle konuş…

Karnımdaki çocuk dünyaya geldiğinde kime baba diyecek?.. Neler hissettiğimi kimse anlayamaz. Bu gök kubbenin altında, benim yaşadığım trajedinin bir benzeri var mı?..

Şimdi başka bir yerdesin ve benim gibi derin bir kederde değilsin.

Çok üzüntülü olduğumdan çalakalem yazdım. Mektubumu okuyacağına ve rüyamda bana görüneceğine inanıyorum.”