Aşık oyunu

Aşık, koyunların arka ayaklarından alınan küre şeklinde kemiğe denir. Araplar “ka’b”, Doğu Roma’lılar “astragal” derlerdi. Latince’de ise “talus” olarak isimlendirilirdi.

Dört yüzü de farklı olduğu için hemen tüm dünyada, Roma, Pers ve Arap yarımadasında kumar oyunlarında zar olarak kullanılırdı. Dünyanın en eski kumar malzemesi denilse yeridir.

Rasulullah efendimiz, aşık oyununun böylesinin “Allah ve Rasulüne isyan” olduğunu buyurmuştur. Dede Korkut hikayelerinde meydanlarda oynandığından bahsedilir: “Oğlancuklar oyunu, kozla veya aşuğla meydanlarda oynanur. Kumardır.”

Anadoluda aşık kemiğinin dört yüzüne bey, çik, tök, kıt adı verilir. Zar gibi atılır. Atan kişiye bey gelirse “bey”, çik gelirse “aç”, tök gelirse “tok”, tık gelirse “eşek” diyerek şaka yapılırdı.

Başka türlü de oynanırdı. Herkes aşığını enine bir çizgi üzerine dizer. Sırası gelen belli bir mesafeden elindeki aşığı fırlatır. Çizgi dışına çıkardığı aşığı kazanırdı.

KAYNAKLAR
Müsned, İbn Hanbel, I/380, 397, 439; IV/392
Ebû Dâvûd, “Hâtem” 3
Nesâî, “Ziynet” 17
Musannef, Abdürrezzâk, X/468
Dede Korkut Hikayeleri, O. Şaik Gökyay, İstanbul-1976
Oyun ve Bügü, Metin And, İstanbul-1974
İstanbul Folkloru, M. Halit Bayrı, İstanbul-1972